Araç Değer Kaybı Tazminatı: Hakkınızı Nasıl Alırsınız?

Trafik kazası sonrası aracınızda oluşan hasar, yalnızca tamir masraflarıyla sınırlı kalmaz; aynı zamanda aracınızın ikinci el piyasasındaki değerinde kalıcı bir düşüşe yol açar. Bu düşüş, kazada kusuru olmayan taraf için ek bir zarardır.

1. Değer Kaybı Nedir?

Araç değer kaybı, bir aracın trafik kazası geçirmesi ve onarım görmesi sonrasında, piyasadaki satış değerinin kalıcı biçimde düşmesi olarak tanımlanır.

Bir araç onarım görse bile, "kazalı" statüsüne girdiği için ikinci el piyasasında fiyatı düşer. Normal koşullarda 400.000 TL değerinde olan bir aracın, kaza geçirip kaputu veya kapısı değiştiğinde ya da boyandığında, 350.000 TL'ye satılması gibi bir değer düşmesi durumu söz konusu olabilir.

Değer Kaybı Alacağı Nasıl Hesaplanır?

Esasen değer kaybı alacağı, aracın hasar kaydı olmasından önceki değeri ile kazadan sonraki değeri arasındaki farktır. Örneğin, kaza öncesi piyasa değeri 1.000.000 TL olan bir aracın, onarımdan sonraki fiyatı 900.000 TL'ye düşüyorsa, aradaki 100.000 TL değer kaybı olarak kabul edilir.

Önemli Şartlar:

• Kazada kusurlu olmayan taraf bu tazminatı talep edebilir.

• Aracınızda kazadan dolayı bir hasar oluşmalı ve bu hasar tamir edilmelidir.

• Hasar alan parçaların daha önce başka bir kazada hasar görmemiş olması gerekir.

• Araç pert (total zarar) haline geldiyse, araçta artık bir değer kalmadığı için değer kaybı tazminatı talebi söz konusu olmaz.

• Talep, kaza tarihinden itibaren 2 yıllık zamanaşımı süresi içinde yapılmalıdır.

Değer kaybı tazminatı, tamir masraflarından ayrı, ek bir haktır. Tamir masrafları genellikle sigorta şirketleri tarafından servise veya araç sahibine ödenirken, değer kaybı tazminatı, aracın ikinci el değerindeki düşüşü gidermeyi amaçlar.

2. Değer Kaybı Kimden Tahsil Edilir?

Değer kaybı tazminatı, alacağınızın kaynağına göre farklı kişi veya kurumlardan talep edilebilir.

Birincil Talep Yeri: Kusurlu Tarafın Sigorta Şirketi

Değer kaybı, esasen kazada kusurlu olan tarafın zorunlu trafik sigortasından talep edilir.

Hukuk sistemimizde, sigorta şirketine karşı dava açılmadan önce sigorta şirketine yazılı başvuru yapmak zorunludur. Sigorta şirketinin bu başvuruya yasal olarak 15 gün içinde cevap verme veya ödeme yapma yükümlülüğü bulunmaktadır.

Sigorta Limitlerinin Aşılması Durumunda

Eğer kusurlu tarafın trafik sigortası poliçe limitleri, oluşan değer kaybı bedelini karşılamaya yetmiyorsa veya sigorta manevi tazminat gibi kalemleri karşılamıyorsa, tazminatın geri kalan kısmı şu kişilerden talep edilebilir:

1. Doğrudan Kusurlu Kişi (Araç Sürücüsü): Zincirleme sorumluluk gereği kusurlu şahıstan talepte bulunulabilir.

2. Araç İşleteni (Ruhsat Sahibi): Sürücü farklı olsa bile ruhsat sahibi de sorumludur.

3. İhtiyari Mali Mesuliyet (İMM) Sigortası: Eğer kusurlu tarafın zorunlu trafik sigortasına ek olarak İMM poliçesi varsa, bu poliçeden de talepte bulunulabilir.

Kusur Durumu ve Talep: Değer kaybını, kazada tamamen kusurlu olmayan taraf talep edebilir. Eğer kazada kısmi kusurunuz varsa (örneğin %25), tazminatınızın sadece kusursuz olduğunuz oranı (%75) kadarını talep edebilirsiniz.

3. Değer Kaybı Hesaplama Nasıl Yapılır?

Değer kaybı hesaplaması, aracın kaza öncesi durumu ile kaza sonrası durumu arasındaki farkı bilimsel ve hukuki kriterlere göre belirlemeyi gerektirir. Bu hesaplama, genellikle bilirkişi raporuyla belirlenir.

Hesaplamada dikkate alınan temel unsurlar ve faktörler şunlardır:

Yasal ve Teknik Kriterler

Anayasa Mahkemesi kararı doğrultusunda Karayolları Trafik Kanunu’nda yapılan düzenlemelere göre, değer kaybı tazminatı hesaplanırken şu kriterler zorunlu olarak dikkate alınır:

1. Aracın Piyasa Değeri (Güncel Değeri): Kazanın olduğu tarihteki aracın güncel alım-satım fiyatı.

2. Kullanılmışlık Düzeyi: Aracın kilometresi, yaşı ve yıpranma oranı.

3. Hasara Uğrayan Parçalar: Hasar gören parçaların niteliği ve hangi parçaların etkilendiği. Daha önce kaza geçirmiş parçalar varsa, bu kısımlar için yeni değer kaybı hesaplaması yapılmaz.

4. Hasar Tutarı: Aracın onarımı için yapılan masrafın miktarı (küçük bir hasar mı, yoksa 1 milyon TL'lik ağır bir hasar mı).

5. Marka ve Model: Aracın markası, modeli ve yaşı gibi faktörler.

Hesaplama Yöntemi

Uygulamada, değer kaybı tespiti şu şekilde yapılır:

Deg˘​er Kaybı=Kaza O¨ncesi Piyasa Deg˘​eri−Onarım Sonrası Piyasa Deg˘​eri

Bu fark, uzmanlar (eksperler veya bilirkişiler) tarafından teknik veriler kullanılarak detaylıca ortaya konulur. Doğru ve eksiksiz bir tazminat alabilmek için aracın modeli, yaşı ve hasar durumu dikkate alınarak profesyonel bir hesaplama yapılması kritik öneme sahiptir.

Tazminat Süreci ve Başvuru Yolları

Sigorta şirketinin ödeme yapmaması veya eksik ödeme yapması halinde, hak sahibinin başvurabileceği yollar vardır:

1. Sigorta Tahkim Komisyonu: Değer kaybı ve araç hasarı gibi konularda mahkemelere göre daha hızlı sonuç verir (ortalama 4-8 ay).

2. Dava Yolu (Asliye Ticaret Mahkemeleri): Sigorta şirketi varsa bu mahkemelerde dava açılır. Eğer sigorta şirketi yoksa veya sigorta poliçe limitinin dışına çıkılıyorsa, şahsa karşı Asliye Hukuk Mahkemelerinde dava açılabilir.

--------------------------------------------------------------------------------

Önemli Not: Değer kaybı tazminatının yanı sıra, kaza sonrasında kusursuz tarafın talep edebileceği diğer temel tazminat kalemleri şunlardır:

• Araç Mahrumiyet Bedeli (Hak Mahrumiyeti): Aracınızın tamirde kaldığı süre boyunca kullanamamanızdan doğan zarardır.

• Parça Farkı Tazminatı: Onarımda orijinal parça yerine yan sanayi veya eşdeğer parça kullanılması durumunda oluşan fiyat farkıdır.

• Ticari Kazanç Kaybı: Araç ticari amaçla kullanılıyorsa (taksi, servis aracı vb.), onarım süresince kaybedilen net kazanç talep edilebilir.